KELDERGEWELF

Wie draait er op voor de kosten van het herstel van de werfkelders in de historische binnenstad van Utrecht? Bewoners van de Kromme Nieuwegracht en de gemeente zijn er na bijna vijf jaar praten nog altijd niet uit. 

Meebetalen

Het herstel van een kelder van de Kromme Nieuwegracht wordt door gemeente Utrecht geschat op 50.000 euro. Volgens Van der Krogt, die optreedt als woordvoerder van buurtcomité Rak 22, probeert de gemeente de eigenaren ervan te overtuigen dat ze voor de helft moeten meebetalen aan het opknappen van de kelders. De bewoners van de Kromme Nieuwegracht vinden dat onterecht, omdat de schade aan de kelders zou zijn ontstaan door slecht onderhoud door de gemeente en het toestaan van zwaar verkeer.

De keldereigenaren voelen zich gesterkt door een rapport van een commissie van wijzen. Daarin werd gesteld dat laksheid van de gemeente er debet aan is dat veel werfkelders in hartje Utrecht zijn verzakt, en er lekkages en scheurvormingen zijn ontstaan. Volgens de commissie moest de gemeente ruimhartig zij in het herstellen van de schade, tenzij deze aantoonbaar de schuld van de keldereigenaar is.

Aan het advies van de commissie van wijzen houdt de gemeente zich niet, zegt Van der Krogt. ,,De gemeente probeert zoveel mogelijke oorzaken van schade in de categorie ‘grijs gebied’ onder te brengen, zodat ze daar niet alleen op aanspreekbaar zijn.’’

‘Geen definitief voorstel’

Een woordvoerder van de gemeente laat in een reactie weten dat er ‘verkennende gesprekken’ met de keldereigenaren aan de Kromme Nieuwegracht worden gevoerd over de aanpak van het herstel en over de kostenverdeling. ,,Er ligt nog geen definitief voorstel of besluit van de gemeente over de kostenverdeling.’’

Volgens de woordvoerder wordt ‘verkend’ of de eigenaren 50 procent van de kosten voor regulier onderhoud voor rekening kunnen nemen. Het gaat hierbij om onderhoud ‘dat toch eens in de ongeveer dertig jaar moet worden gedaan voor het behoud van erfgoed en voor het gebruik van de kelders’.

In de gesprekken gaat de gemeente Utrecht ervan uit dat zij 100 procent van de schade betaalt die veroorzaakt is door de gemeente, zegt de woordvoerder. In de gevallen waarbij de oorzaak of veroorzaker onduidelijk is, neemt de gemeente het overgrote deel van de kosten voor rekening. ,,Eigenaren betalen de schade die door hen zelf is veroorzaakt.’’

Kortste eind

De bewoners van de Kromme Nieuwegracht trekken uiteindelijk aan het kortste eind, vreest Van der Krogt. ,,Er is een groot team van professionals samengesteld dat namens de gemeente er voor moet zorgen dat de eigenaren zoveel mogelijk bijdragen aan het herstel van de kelders, zo is inmiddels onze indruk. Daar kunnen wij als eigenaren niet tegenop.’’

Aan het herstel van de honderden werfkelders en kilometers kluis- en walmuren in de binnenstad wordt sinds 2013 gewerkt. Het project kende veel tegenslagen en lag lange tijd stil omdat meerdere kademuren dreigden te verzakken. Het werk aan de kluis- en walmuren is inmiddels grotendeels klaar.Met het waterdicht maken en herstellen van schade aan negenhonderd werf- en straatkelders moet nog worden begonnen.

Lees het volledige Nieuwsbericht gepubliceerd door:

TLN, Evofenedex, VNO-NCW-midden en Centrummanagement Utrecht zijn ontevreden over de voorgestelde aanpassingen van het ontheffingenbeleid van de gemeente Utrecht. Door aanpassing van het beleid komt winkelbevoorrading in gedrang en wordt er geen rekening gehouden met ontwikkelingen op het gebied van efficiëntie en duurzaamheid.

Op 17 maart 2022 heeft de gemeente Utrecht een voorstel voor aangepaste regels gepubliceerd voor ontheffing op verkeersmaatregelen. Deze aanpassing gaat ook over ontheffing voor zwaar verkeer in het wervengebied in het centrum van de stad. Er wordt door de gemeente een uitbreiding van het gebied met aslastbeperking voorgesteld. In het nieuwe plan behoren ook de toegangswegen voor het wervengebied tot deze zone. Het doel van de aanpassingen is het beschermen van de werfkelders.

De ondernemersverenigingen die samenwerken onder de titel CABU (commissie van advies inzake bevoorradingsaangelegenheden in Utrecht), vinden het beleid van de gemeente te rigoureus. De aslastbeperking wordt gesteld op basis van de norm van de zwakste kelder en de partijen vrezen een glijdende schaal waarbij op een gegeven moment steeds meer beperkingen op goederenvervoer komen te liggen waardoor het bevoorraden van de winkels steeds moeilijker wordt. De CABU ziet daarnaast in het nieuwe ontheffingenbeleid – geen ontheffing tenzij – dat 26 weken in beslag neemt een ontmoedigingsbeleid.

De samenwerkende organisaties maken in een advies aan de gemeente Utrecht bezwaar tegen het ontheffingenbeleid. Uiteraard onderstreept de CABU het belang van het onderhouden van het historisch erfgoed in het centrum, maar maatwerk en bevoorrading moeten wel in de plannen worden meegenomen. De samenwerkende organisaties vragen zich af op welke manier de aslastbeperking tot stand is gekomen en of er rekening is gehouden met efficiëntie en duurzaamheidsontwikkelingen (elektrificatie) in het bevoorradingsverkeer. Het mag niet zo zijn dat innovatieve ontwikkelingen die ook bij ondernemers hoog in het vaandel staan door ontheffingenbeleid wordt tegengewerkt.

Het advies ligt ondertussen bij het college en TLN wacht de reactie af.

De Binnenstad telt 31 werfkelders met ernstige lekkage of gebreken. De situatie is (nog) niet onveilig, maar de kelders moeten wel uiterlijk binnen vier jaar worden aangepakt. Het merendeel van deze kelders met een zogeheten ‘eerste urgentie’ bevindt zich op het zuidelijk deel van de Oudegracht, namelijk veertien stuks. De gemeente is in gesprek met de eigenaren over samenwerking bij herstel. Dat staat in het Uitvoeringsprogramma Wervengebied, het plan voor de aanpak van dit erfgoed in de periode 2022-2025.

Daarnaast zijn er 34 kelders met minder ernstige en minder omvangrijke gebreken of lekkages. Deze ‘tweede urgentie’-kelders zijn vooral op de Nieuwegracht te vinden. Programmamanager Eelko van den Boogaard heeft zich voorgenomen uiterlijk volgend voorjaar met de eigenaren te spreken over herstel.

De cijfers komen uit inspecties van zo’n 200 kelders waarvan bekend was dat ze een verhoogd risico hebben. Eigenaren hebben na een oproep in een wijkbericht ook nog eens 100 meldingen gedaan over renovatienoodzaak. In zestien gevallen staat nog niet vast wat de problemen zijn. De eigenaren hebben nog niet gereageerd op een vraag van de gemeente hiernaar.

Het streven van de gemeente is om steeds een vierjarenplan te maken voor de uitvoering van het herstel van de schade aan het erfgoed en het voorkomen van onveilige toestanden. Jaarlijks stelt ze deze planning bij.

Klaar in 2052
Het duurt 30 jaar voordat een aannemer het hele wervengebied onder handen heeft kunnen nemen. De ambitie is jaarlijks 100 meter wal- en kluismuur te doen en samen met eigenaren 35 kelders per jaar te repareren.

De aanpak wisselt van lichte reparatie tot herstel van de totale constructie. De eerste jaren ligt de focus vooral op de kelders met bouwkundige gebreken en met ernstige lekkages. Als het kan, worden naastgelegen kelders dan ook aangepakt. Dat spaart kosten en beperkt de overlast. Het gaat dan om drie tot vijf kelders tegelijk, waarvoor ongeveer 50 meter straat of gracht komt open te liggen.

Om ellende in de toekomst te voorkomen, neemt Utrecht maatregelen tegen schade door  varen, boomwortels en door kabels en leidingen. Om zwaar verkeer te weren, komt er camerabewaking met nummerbordherkenning. Totdat het Openbaar Ministerie daarvoor toestemming geeft, is er per dag 10 uur handhaving op pad, de hele week door.

Voor de rood-witte paaltjes op de grachten – die nu de doorrijbreedte versmallen tot 2.25 meter – komt te zijner tijd iets anders. Iets definitiefs. Voorwaarde is wel dat de nood- en hulpdiensten erdoor kunnen en dat de obstakels qua aanzien passen in het wervengebied.

Kosten eerlijk delen
In het verleden konden de gemeente en de eigenaren elkaar vaak niet vinden. Dat ging om de oorzaak van de schade en de bedragen voor herstel. Utrecht, dat van een commissie van wijzen het verwijt kreeg niet aan zorgplicht te doen, wil komen tot een eerlijke verdeling van de kosten. Wervenmeester Gerrit Heenck heeft daarbij een centrale rol.

Nader onderzoek van de kelders moet aantonen of er sprake is van een bewijsvermoeden (de schade is veroorzaakt door (niet) optreden van de gemeente tenzij deze het tegendeel kan aantonen) of dat een schade-expert bestand moet opmaken.

Het budget voor de periode 2021-2023 is 48,3 miljoen. Daarvan is voor dit en volgend jaar nog 38,3 miljoen over. Naar verwachting is dat genoeg. Voor de jaren 2024 en 2025 – als de allerslechtste kelder zijn behandeld – schat Van den Boogaard dat de kosten jaarlijks zo’n 15 miljoen zullen bedragen. Het totale bedrag voor 30 jaar herstel wervengebied loopt op tot een half miljard (!).

Lees het volledige Nieuwsbericht gepubliceerd door:

De gemeente Utrecht gaat zeven bomen langs de oostkant van de Oudegracht laten kappen. De bomen, die tussen de Jansbrug en Viebrug staan, vormen een te groot risico voor onveilige situaties en beschadigen mogelijk het erfgoed.

In het najaar start de gemeente Utrecht met het herstel van de walmuur op dit deel van de Oudegracht. Op deze smalle werf staan negen bomen. Twee van deze bomen staan stabiel, maar van zeven bomen zijn de wortels zo vergroeid met de oude walmuur, dat het risico te groot is dat ze bij het vervangen van de muur instabiel worden en tijdens of na het werk omvallen.

De gemeente schrijft dat ze vind dat bomen bij de Utrechtse werven horen. “Zij dragen bij aan een groene binnenstad, slaan regenwater op in natte perioden en zorgen voor verkoeling in periode van hitte. We willen deze bomen daarom zoveel mogelijk te behouden bij de werkzaamheden die nodig zijn aan de walmuren. Toch lukt dit helaas niet altijd.”

Het is overigens niet de eerste keer dat deze bomen op de kaplijst staan. Dit was ook in 2017 al het geval. Omdat de werkzaamheden aan de wal- en kluismuren in Utrecht vertraagd zijn moet de vergunning nu opnieuw aangevraagd worden.

Nieuwe bomen

Na de werkzaamheden worden zeven nieuwe bomen geplaatst, maar niet allemaal op dit gedeelte van de Oudegracht. “We kijken bij het herplanten waar een boom goede omstandigheden heeft om te groeien. We willen bomen genoeg ruimte geven om mooi en gezond te kunnen groeien, zonder dat ze het erfgoed beschadigen. Omdat er op dit deel van de werf weinig ruimte is, zijn we van plan om hier vier bomen terug te planten. Drie bomen planten we verderop in het wervengebied terug, aan de overkant van de Oudegracht (Eén tussen de Jansbrug en Bakkerbrug en twee tussen de Gaardbrug en Weesbrug).”

Lees het volledige Nieuwsbericht gepubliceerd door:

Om het herstel van het historische wervengebied in het centrum van Utrecht te betalen, gaat de gemeente aankloppen bij onder meer de Europese Unie, het Rijk en de provincie. Ook wordt gekeken of het project gekoppeld kan worden aan bijvoorbeeld duurzaamheid, om op die manier in aanmerking te komen voor subsidie.

De kosten voor het herstel van het wervengebied worden geschat op zo’n 15 miljoen euro per jaar. Per twaalf maanden wil de gemeente 100 meter muur en 35 kelders herstellen. De volgorde wordt onder meer gebaseerd op urgentie en afspraken met keldereigenaren. Als het project volgens planning verloopt is over 30 jaar het hele gebied hersteld.

De gemeente houdt rekening met overschrijding van de kosten. “Het herstel en beheer van het wervengebied blijft onvoorspelbaar; de bijna 900 jaar oude werven zullen ons blijven verrassen. Gezien de complexiteit, de omvang en de doorlooptijd is het een zekerheid dat het herstel en beheer anders zullen lopen dan op dit moment bekend is”, is te lezen in een brief aan de raad.

Subsidie

De kosten voor het hele project zou uitkomen op ongeveer een half miljard euro. De gemeente onderzoekt momenteel of een deel hiervan betaald kan worden via subsidies. Zo heeft Utrecht het initiatief genomen om samen met 15 andere steden die ook kades in het centrum hebben te gaan lobbyen. Dit wordt onder meer gedaan bij de Europese Unie, Den Haag en de provincie.

Tot slot wordt ook gekeken of het project gekoppeld kan worden aan thema’s als duurzaamheid, klimaatadaptatie en energietransitie om op die manier in aanmerking te komen voor een subsidie.

Lees het volledige Nieuwsbericht gepubliceerd door: